Sữa Nhật Bản – Chuyến du hành khắp vùng miền chỉ trong một ngụm
Ý nghĩa của sữa ở Nhật Bản
Sữa là một trong những thực phẩm được yêu thích trên toàn thế giới, nhưng tại Nhật Bản, sữa là một “thứ vượt lên trên vai trò của một loại đồ uống”, gắn liền sâu sắc với văn hóa và đời sống.
Môi trường chăn nuôi bò sữa ở từng địa phương, giống bò, thức ăn chăn nuôi, phương pháp tiệt trùng và thậm chí cả bao bì đều tạo nên những khác biệt tinh tế, khiến việc chọn sữa trở thành một niềm vui giống như chọn rượu vang.
Tạp chí aff số tháng 6/2024 do Bộ Nông Lâm Ngư Nhật Bản phát hành cũng đã giới thiệu thế giới “sữa địa phương” đầy thú vị này.
Lần này, chúng tôi sẽ giới thiệu đặc trưng và sự đa dạng của sữa tươi trắng Nhật Bản, cũng như cách đọc nhãn để lựa chọn và thưởng thức một cách thông thái.
Cách phân biệt sữa Nhật Bản — Hãy chú ý đến nhãn!
Sữa được bán tại các siêu thị và cửa hàng tiện lợi ở Nhật Bản thoạt nhìn có vẻ giống nhau, nhưng chỉ cần xem nhãn là có thể nhận ra những khác biệt rõ ràng.
Để tránh nhầm lẫn, cần hiểu rõ các phân loại pháp lý của Nhật Bản.
・Sữa tươi (牛乳)
Chỉ những sản phẩm được làm từ 100% sữa tươi nguyên chất mới được ghi là “Sữa tươi”. Không được thêm nước hay nguyên liệu khác và đây là sữa nguyên chất chưa qua điều chỉnh thành phần.
・Sữa điều chỉnh thành phần (成分調整牛乳)
Sản phẩm được điều chỉnh bằng cách loại bỏ một phần chất béo hoặc nước từ sữa tươi. Ví dụ, sữa giảm béo để giảm lượng calo thuộc nhóm này.
・Sữa ít béo / Sữa tách béo (低脂肪牛乳／無脂肪牛乳)
Sản phẩm giảm hoặc loại bỏ đáng kể chất béo nhằm giảm calo, thường được người quan tâm đến sức khỏe hoặc đang ăn kiêng lựa chọn.
・Sữa pha chế (加工乳)
Sữa được thêm kem, sữa bột tách béo, đường lactose… Không phải là “sữa tươi nguyên chất” nhưng được pha chế để cân bằng hương vị và dinh dưỡng.
・Đồ uống pha sữa (乳飲料)
Đồ uống có sử dụng một phần sữa tươi kết hợp với cà phê, cacao hoặc các thành phần tăng cường dinh dưỡng, chẳng hạn như “sữa cà phê”, “sữa chuối”.
Nói cách khác, sản phẩm ghi là “Sữa tươi” hoàn toàn khác với “Sữa pha chế” và “Đồ uống pha sữa”.
Chỉ cần biết điều này, bạn sẽ dễ dàng hơn khi chọn mua sữa.
Khi mua, hãy kiểm tra mục “Loại sản phẩm” trên nhãn trước tiên.
Sự đa dạng hương vị do từng vùng miền mang lại
Khắp Nhật Bản có nhiều loại “sữa địa phương” độc đáo, hương vị khác biệt rõ rệt nhờ vào khí hậu, đất đai, giống bò, phương pháp chăn nuôi và kỹ thuật tiệt trùng.
Chỉ riêng 6 loại sữa tiêu biểu được giới thiệu trong aff số tháng 6 cũng đã cho thấy sự đa dạng này.
・Sữa Meiji Oishii (Toàn quốc)
Sử dụng “Công nghệ Hương vị Tự nhiên” nhằm giảm thiểu tối đa việc tiếp xúc với oxy, mang lại vị ngọt thanh, thuần khiết, không tạp vị. Là sản phẩm quen thuộc có mặt trên toàn Nhật Bản.
・Sữa Tokyo (Công ty Sữa Kyodo) (Tokyo)
Sử dụng 100% sữa tươi nguyên chất từ Tokyo. Hàm lượng chất béo 3,9%, hương vị đậm đà, đồng thời mang giá trị thương hiệu địa phương như “Sữa sinh ra tại Tokyo”.
・Cửa hàng sữa Bekkai Milk Industry “Milk Shop” (Hokkaido)
Sử dụng sữa tươi từ bò được nuôi dưỡng trong môi trường thiên nhiên phong phú của thị trấn Bekkai, Hokkaido, và nguồn nước ngầm từ hồ Mashu.
Tiệt trùng ở nhiệt độ thấp (90℃ trong 30 giây) để giữ trọn hương vị và vị ngọt tự nhiên của sữa. Bao bì hình tam giác đặc trưng cũng rất được yêu thích.
・Sữa Rakuno Mothers Dai-Aso (Kumamoto)
Sử dụng sữa tươi từ bò nuôi dưới chân núi Aso. Có sản phẩm dạng UHT có thể bảo quản ở nhiệt độ phòng, mang lại hương vị phong phú gợi nhớ đến phô mai mozzarella.
・Sữa tiệt trùng thấp nhiệt Jersey (Takahashi Dairy) (Gunma)
Được làm từ giống bò Jersey – giống bò quý hiếm ở Nhật Bản. Hàm lượng chất béo trung bình 4,5%, vị đậm nhưng nhờ tiệt trùng ở nhiệt độ thấp nên không quá nặng, hương vị thơm ngậy hài hòa.
・Sữa bò chăn thả Yamamoto Farm (Kumamoto)
Sử dụng sữa từ bò được chăn thả tự nhiên và ăn hoàn toàn bằng cỏ. Ứng dụng phương pháp “không đồng nhất hóa” giữ lại lớp kem tự nhiên, mang lại hương vị thuần khiết, đậm đà.
Như vậy, dù đều là “sữa”, nhưng do bối cảnh và phương pháp sản xuất khác nhau mà mang lại những cá tính riêng biệt.
Khác biệt do phương pháp tiệt trùng mang lại
Một trong những yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến hương vị của sữa chính là “phương pháp tiệt trùng”.
Tại Nhật Bản, phổ biến ba phương pháp sau:
・Tiệt trùng nhanh ở nhiệt độ cực cao (UHT, 120–150℃ trong 1–3 giây)
Được sử dụng bởi hầu hết các thương hiệu lớn, có thể bảo quản lâu và đảm bảo an toàn cao, nhưng hương vị dễ trở nên đồng nhất.
・Tiệt trùng ngắn hạn ở nhiệt độ cao (HTST, 75–85℃ trong khoảng 15 giây)
Cân bằng tốt giữa hương vị và độ an toàn, thường được sử dụng cho các thương hiệu sữa địa phương.
・Tiệt trùng dài hạn ở nhiệt độ thấp (LTLT, 63–65℃ trong khoảng 30 phút)
Là phương pháp truyền thống nhất, giữ lại được hương vị và mùi thơm tự nhiên của sữa tươi.
Tuy nhiên, thời gian bảo quản ngắn, khó phân phối rộng rãi, thường được áp dụng bởi các thương hiệu nông trại nhỏ.
Chỉ cần kiểm tra mục “Phương pháp tiệt trùng” trên nhãn, bạn sẽ biết sữa được sản xuất theo cách nào.
Cách thưởng thức sữa trọn vẹn hơn
Để thưởng thức sữa đúng cách, không chỉ đơn thuần là “uống”, mà hãy tận hưởng như một trải nghiệm nếm thử nhỏ.
・Màu sắc và hương thơm: Hàm lượng chất béo càng cao thì màu càng ngả kem và hương thơm càng đậm.
・Hương vị và độ đậm: Có loại vị ngọt nổi bật, có loại vị umami đậm hơn hoặc vị thanh nhẹ, dịu dàng.
・Hậu vị: Loại sữa có dư vị kéo dài thường kết hợp tốt với món ăn.
Các chuyên gia ẩm thực cũng khuyến nghị lựa chọn sữa phù hợp với từng món ăn.
Nhiều loại sữa địa phương còn được chế biến thành phô mai hoặc kem, trở thành những phát hiện thú vị trong chuyến du lịch.
・Với món tráng miệng (như kem custard hoặc pudding): sữa có vị ngọt đậm
・Với món súp hoặc sốt kem: sữa có vị umami đậm
・Với cà phê latte: sữa có hàm lượng chất béo cao và vị ngậy hơn
Kết luận: Khám phá mới về sữa
Sữa không chỉ là một loại thực phẩm mà còn là “một phần của văn hóa”, phản ánh khí hậu và niềm đam mê của người sản xuất.
Chỉ cần chú ý đến nhãn và phương pháp sản xuất, kết hợp với việc so sánh và thưởng thức, bạn sẽ tìm thấy những điều bất ngờ ngay trong hành trình du lịch.
Nói cách khác, sữa tươi trắng của Nhật Bản đã vượt lên khỏi khuôn khổ của một loại đồ uống dinh dưỡng, thể hiện nền văn hóa ẩm thực kết hợp hài hòa tính vùng miền và sự đa dạng.
Thưởng thức phong cảnh và câu chuyện đằng sau mỗi ly sữa chẳng khác nào bắt đầu một chuyến du hành nhỏ.